فرم - Form
فرم ها در واقع نقطه شروع برای هر فعالیت مفیدی در وب می باشند . آنها موثر ترین روش برای جمع آوری اطلاعات از مخاطبان می باشند . فرم از یک یا چند فیلد یا همان قلم اطلاعاتی (همانند متن ، عدد ، انتخاب از لیست و ...) تشکیل شده است که کاربر می تواند اطلاعاتی را در آن وارد و ارسال نماید .
فرم به گروهی از ورودی ها اطلاق می شود که در یک وب پیچ امکان جمع آوری اطلاعات را بروشی ساخت یافته فراهم می سازد
طراحی ساخت فرم های تحت وب و طراحی بانك اطلاعاتی كه اطلاعات را بتوان در آن ذخیره و از آن بازیابی كرد فرآیندی پیچیده و نیاز به تخصص و تجربه دارد و این مستلزم صرف زمان و هزینه است . فرم ساز می توانند در تسریع این فرآیند تاثیر شایانی داشته باشند . برخی از فرم ساز های مدرن که از اخرین تکنولوژی هاب وب روز استفاده میکنند ، این امکان را فراهم میآورند که ساخت فرم آنلاین تنها با Drag & Drop (کشیدن و رها کردن) انواع مختلف فیلد همانند (متن ، انتخاب از لیست ، تاریخ و ...)
و تایپ عناوین آنها ، مقدور گردد. کد ها و اسکربپت های لازم ، بانک اطلاعاتی جهت ذخیره اطلاعات و سایر ملزومات توسط خود موتور اصلی فرم ساز ساخته میشوند . بنابراین کاربری با حداقل اطلاعات مربوط به وب می تواند نیاز خود را مرتفع سازد و فرم های مورد نیاز را بسازد.
از جمله مهمترین ویژگیهای فرم ساز ، سهولت استفاده از آن است . کاربری که از فرم ساز استفاده می نماید بدنبال سرعت و سهولت انجام کار است و نه پیچیدگی . بنابراین فرم ساز خوب از لحاظ طراحی رابط کاربری (user interface) و ابزار ها بایستی به گونه ایی باشد که کاربری با حداقل اطلاعات کامپیوتری بتواند از ان فرم ساز به نحوه بهینه ایی استفاده نماید.
معماری فرم ساز
نکته بعدی بهینه بودن معماری و طراحی فرم ساز است .گروه های مختلف کاربران چه با اینترنت های سرعت بالا و چه با حد اقل سرعت اینترنت بایستی بتوانند از فرم ساز و فرم های تولید شده توسط آن استفاده کنند. بنابراین معماری فرم ساز بایستی بگونه ایی باشد که حداقل اطلاعات بین کلاینت و سرور جابجا گردند . این موضوع در نظر سنجی های گسترده و هنگامی که صد ها هزار نفر بایستی در زمانی گوتاه فرم را مشاهده و اطلاعات خود را در ان وارد کنند ، مساله ایی حیاتی می باشد. فرم سازی که حجم عظیمی اطلاعات را در یک بار باز شدن فرم بین کلاینت و سرور جابجا میکند یقینا باعث کندی فرم ها و نارضایتی مخاطبان میگردد. این مساله در حجم ارسال های زیاد و مخصوصا کاربران همزمان فراوان می تواند حتی باعث توقف اجرای نرم افزار فرم ساز گردد.
بکارگیری از تکنولوژی هایی نظیر ajax که مبتنی بر رد و بدیل شدن حداقل اطلاعات و فقط قسمتی از اطلاعات و نه کل فرم به سرور میشوند نیز می تواند کمک شایانی به بهبود کیفیت خدمات فرم ساز بکنند.
بانک اطلاعاتی فرم ساز
نکته مهم دیگر بهینه سازی بانک اطلاعاتی است که اطلاعات ارسال شده مخاطبان در فرم در آن ذخیره گردد. با طراحی بانک اطلاعاتی بهینه و هوشمند با توجه به اقلام اطلاعاتی ، می توان عملکرد کلی فرم ساز در فیلترینگ اطلاعات و یا نمایش گزارش های آنرا بهبود بخشید. استفاده از بانک های اطلاعاتی مبتنی به سرویس همانند sql server ,my sql , oracle که توانایی هندل کردن تراکنش های بسیاری را دارند به بهبود عملکرد و یا همان performance فرم ساز کمک میکند.
بهینه بودن سرعت فرم ساز
نکته مهم دیگری که نه تنها در فرم ساز بلکه در هر فرم تحت وبی شایان توجه است حد اقل بوده تعداد request ها از سمت کلاینت به سمت سرور می باشد. در فرم ساز بهینه کد های جاوا اسکریپت بایستی در حد اقل تعداد فایل ذخیره گردند که هنگام باز شده فرم تعداد request ها به سرور حد اقل شود .حداقل سازی تعداد request ها در باز شدن فرم بطور چشمگیری سرعت باز شدن فرم وبی را افرایش میدهد . همین موضوع در فایل های حاوی اطلاعات مربوط به شکل و ظاهر یک صفحه (css) نیز صادق است.
هنگامی که فرمی توسط فرم ساز ساخته شد. معمولا بازای هر فرمی آدرس منحصر به فردی در اختیار کاربر قرار میگیرد. که با اشتراک گزاری با مخاطبان آن فرم قابل دسترسی خواهد بود و مخاطبان میتوانند اطلاعات لازم را در فیلد های فرم وارد کرده و آنرا ارسال کنند .
در نهایت اطلاعات ارسالی در بانک اطلاعاتی و جداولی که برای این فرم خاص توسط فرم ساز ساخته شده اند ذخیره میگردد.این اطلاعات با در نظر گرفتن الگو های امنیتی خاصی در اختیار کاربر سازنده فرم و یا کاربرانی که مجوز مشاهده اطلاعات را دارند قرار میگیرد .
گزارش ساز
پس از جمع آوری اطلاعات نوبت به مشاهده و فیلترینگ و جستجو در اطلاعات فرم میرسد. فرم ساز پیشرفته می بایستی این کار را بنحو بهینه و با حداکثر انعطاف پذیری و سرعت انجام دهد .
پس از آن در برخی موارد نیاز به ساخت گزارش های آنلاین می باشد . معمولا فرم ساز های پیشرفته شامل گزارش ساز آنلاینی نیز می باشند که امکان ساخت گزارش های آنلاین از اطلاعات ارسال شده در فرم ها را برآورده می سازند . در نظر بگیرید که کاربر می خواهد فرم نظر سنجی را در مورد یک تیم فوتبال توسط فرم ساز بسازد که در صورتیکه مخاطبی نظر خود را در فرم اعلام کرد پس از ارسال نظر بتواند امار نظرات دیگران را نیز بصورت انلاین مشاهده نماید.
در برخی موارد وجود یک گزارش ساز قدرتمند جزو یکی از ملزومات فرم ساز آنلاین بشمار می آید. چرا که هدف از ساخت فرم آنلاین، حال چه بوسیله کد نویسی به زبانهای مختلف برنامه نویسی باشد و چه بوسیله فرم ساز آنلاین ، جمع آوری اطلاعات از کاربرانی است که پراکندگی جغرافیایی دارند . حال که اطلاعات در یک نقطه و در یک بانک اطلاعاتی جمع شد ، خوب است ساخت گزارش از این اطلاعات نیز در خود فرم ساز انجام شود که کاربر احتیاجی به استفاده از نرم افزار های گوناگون نداشته و بصورت یکپارچه بتواند تمامی نیاز های خود را برآورده سازد.
قالب و ظاهر فرم های تولید شده توسط فرم ساز
هنگامی که فرم ساز امکان ساخت قالب و تم های دلخواه فرم را به کاربر میدهد و کاربران میتونند به سادگی رنگ و فونت و عکسهای پس زمینه فرم و سایر ایتم های مربوط به ظاهر فرم را بسازند ، این مساله به محبوبیت فرم ساز کمک میکند و فرم را برای مخاطبان جذاب تر می کند . چرا که هر مخاطب بایستی وقتی را برای پرکردن فرم صرف کند حال فرمی با ظاهری جزابتر نظر مخاطب را بیشتر جلب میکند . و احتمال خستکی و رها کردن و بستن فرم را کمتر میکند.
مکانیزم اطلاع رسانی فرم ساز
یکی دیگر از امکانات مهم فرم ساز امکان notification و یا همان اطلاع رسانی می باشد. فرض کنید فرمی برای سفارش آنلاین محصول و یا خدمات توسط کاربری در فرم ساز ساخته می شود. و سازنده فرم در آن لحظه در پنل مدیریت فرم ساز نباشد. حال چگونه بایستی از وقوع یک سفارش آگاه شود . انواع اطلاع رسانی توسط پیامک و یا ایمیل نیز به ارائه خدمات بهتر به سازنده فرم در فرم ساز کمک میکند.
ایجاد فرم های دینامیک توسط فرم ساز
برخی از فرم ساز ها امکان تعیین rule ها (قواعد) را می دهند که در زمان اجرا در نحوه نمایش فرم به کاربر تاثیر دارد . مثلا می خواهیم هنگامی کاربری مقدار مشخصی را در فیلدی وارد کرد تعدادی از فیلدهای روی فرم نمایش داده شوند و یا فیلد هایی از روی فرم حذف شوند . بنابراین می توان اقلام اطلاعاتی روی فرم را در زمان اجرا و وابسته به مقادیر وارد شده توسط مخاطب تغییر داد. و یا مثلا اگر مخاطبی مقدار خاصی را در فیلدی وارد کرد پس از کلیک بروی کلید ارسال به سایت خاصی هدایت شود. و یا ایمیل و یا پیامکی وابسته به مقدار وارد شده برای وی ارسال گردد.
اطلاعات آماری مخطبان در فرم های فرم ساز
یکی از نکات مهم در فرم های ایجاد شده توسط فرم ساز اطلاعات مخاطبان فرم نظیر آدرس ای پی ، کشور و شهر آنها و همچنین ساعت و تاریخ یک ارسال ، مرورگر استفاده شده وسیستم عاملی است که فرم بروی آن باز شده و پرکردن و ارسال اطلاعات در آن انجام شده است . با استفاده از این امکان می توان امار دقیقی از کسانی که فرم را پر کرده اند بدست آورد . مثلا در فرم سفارش یک محصول می توان فهمید عمده سفارش دهندگان از چه منطقه جغرافیایی می باشند و یا در چه ساعاتی از شبانه روز و با چه سیستم عامل هایی اقدام به باز نمودن فرم و ارسال اطلاعات فرم کرده اند. با توجه به پراکندگی جغرافیایی مخاطبان می توان سیاست های گوناگونی را در بازاریابی آن مناطق اتخاذ کرد.
امکان تعریف کاربران زیر مجموعه در فرم ساز
هنگامی که از فرم ساز برای یک شرکت و یا برند خاصی استفاده میشود با توجه به وجود مدیران متعدد در قسمتهای گوناگون آن شرکت . خوب است این امکان در فرم ساز فراهم شود تا کاربران گوناگونی در زیر مجوعه یک حساب کاربری ایجاد شوند و امکان اعطای حقوق دسترسی به آنها وجود داشته باشد. مدیر سیستم می تواند فرمی را بسازد و به کاربران خاصی اجازه مشاهده و یا ویرایش اطلاعات را بدهد . بنابراین در یک شرکت و یا سازمان یک اکانت اصلی وجود دارد و تعدادی کاربر زیر مجوعه آن حساب کاربری که توسط مدیر آن حساب کاربری قابل تعریف بوده و مجوز ها و منابع خاصی به انها تخصیص داده میشود.
انواع گوناگون فرم ساز
فرم ساز های تحت وب معمولا به دوصورت موجود می باشند یکی بصورت افزونه ایی که در سایت اضافه میشود که اطلاعات فرم ها و همچنین اطلاعات مخاطبان را در سایت میزبان ذخیره میکند:
نوع دیگر فرم ساز های مبتنی بر رایانش ابریست که در آنها احتیاجی به وجود سایت و هاست کاربر نمی باشد و اطلاعات مربوط به ساختار فرم ها و همچنین اطلاعات وارد شده در فرم ها توسط مخاطبان در بانک اطلاعاتی نرم افزار فرم ساز ذخیره میگردد.
هر کدام از روشهای بالا دارای محاسن و معایب خاص خود می باشد. که هر کاربر با توجه به بودجه ، امکانات مورد نیاز و سایر پروتکل های سازمانی خود از یکی از این نوع فرم ساز ها می تواند استفاده نماید.